Poszukiwanie moralności

Poszukiwanie moralności to dla dorastającego chłopca, a zwłaszcza dorastającego chłopca podczas pierwszego etapu dojrzewania, proces opierający się na metodzie prób i błędów. Będzie eksperymentował z kłamstwami, nie tylko po to, by zobaczyć, jak to jest, ale również przekonać się, kiedy kłamstwo jest dopuszczalne. Może oszukiwać, żeby sprawdzić, czy to źle, czy dobrze. Będzie już potrafił zrozumieć różnicę między poczuciem winy a wstydem. Poczucie winy, w jego głębokim rozumieniu (choćby nawet nie potrafił tego wyrazić słowami), to niezbędna funkcja „ja”, sprawiająca, że ktoś źle się czuje, kiedy zrobi coś złego. Ktoś może czuć się winny po to, by przeprowadzić na sobie operację i poprawić się na przyszłość. Odkryje, że wstyd to zupełnie odrębne zagadnienie: to siła niszcząca samoocenę i rozwój rdzennego „ja”. Odkryje, że moralność poddaje się różnym wpływom, pasuje do każdej grupy, do której się przyłączy. Wielu nastolatków nie odchodzi zbyt daleko od systemu moralnego własnego klanu. Są jednak i tacy, którzy odbiegają od moralności samotnego rodzica czy zbyt pobłażliwego systemu wychowawczego. Jak
zawsze, niezwykle istotne jest, by jakaś struktura klanu stanowiła centrum moralne w życiu chłopca.